سایت جـامع آستـان وصـال شامل بـخش های شعر , روایت تـاریخی , آمـوزش مداحی , کتـاب , شعـر و مقـتل , آمـوزش قرآن شهید و شهادت , نرم افزارهای مذهبی , رسانه صوتی و تصویری , احادیث , منویـات بزرگان...

زبانحال امام سجاد علیه السلام در بازگشت به مدینه

شاعر : محمد جواد غفورزاده
نوع شعر : مرثیه
وزن شعر : مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل
قالب شعر : ترجیع بند

بشیر! اینجا که عقل و عشق مات ست            مدینه، وادی صبر و ثـبـات ست

مدینه، شهر خون، شهر شهادت            مدینه، ساحل عشق و نجات ست


مـدیـنـه! دیــده‌ام مـن کـربــلائـی            که چشمم تا ابـد شط فـرات ست

مدینه! با هزار انـدوه و حـسرت            مرا یک سینه رنج و خاطرات ست

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

مدینه! من که با غـم هـمـنـشـیـنم            جــهــان ســوزد ز آه آتـشــیــنـم

شـمـیــم بـوسـتــان طـا و هــایــم            شـکـوه لالــه ‏زار یـا و ســیــنــم

ببـین شـور حـسیـنی در نـگـاهـم            بخـوان شوق شهادت از جـبـیـنم

فـروغ دیــدۀ زهــرای مـظـلــوم            پــنـاه خـلــق، زیـن ‏الـعــابـدیـنـم

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

خلیل‏ آسا به هـمت بت شـکـسـتم            که فـرزنـد مـنـا و مـکـه هـسـتـم

به روز من چه آوردند این قـوم!            به جرم این که من یکـتـا پـرستم

فـضا پـوشـیـده از ابـر سـتـم بود            که روی نـاقـۀ عـریـان نـشـستـم

چه شب هائی که با من گریه کردند            غـل و زنـجـیـرهـای پـا و دسـتـم

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

کسی نگرفت غیر از غم، سراغم            نـشـسـتـه لالـۀ صـحـرا به داغـم

من آن مرغ شب آهنگم که باشد            بـلور اشک زینب شب چـراغـم

از آن روزی که گلچین غنچه را چید            سـیـه پـوش غـم گـل هـای بـاغـم

شـهـیـد زنــده‌ام من، شـاهـدم من            شهـادت نـامـۀ من، درد و داغـم

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

اگرچه لاله، خود را وقف غم کرد           چو من کی در صبوری قد علم کرد؟

اگر از هجر یک فرزند، یعقوب            فروغ دیـده‌اش را گریه، کم کرد

مرا هفـتاد و دو داغ جگـر سوز            پریشان روزگار و پشت خم کرد

به گلزار ولایت هر چه گـل بود            به شمشیر ستم، گلچین قـلـم کرد

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

کسی گـل را به چـشم تر نبـوسید           کسی گـل را ز من بهـتر نبوسید

کسی چون من گلش نشکفت در خون            کسی چون من گـل پرپر نبوسید

کسی غیر از من و زینب در آن دشت            به تـنـهـائی تنِ بـیسـر نـبـوسید

به عزم بـوسه، لـعـل لب نـهـادم            به آنجائی که پیـغـمـبر نـبـوسیـد

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

چو گل در بستر خون دیدم او را            چو برگ یـاسمن بـوسیـدم او را

گل حسرت به دست، آسان نیامد            سحـر از شاخـۀ غـم چـیدم او را

به سـروستـان سبـز دل نـشـانـدم            کــنـــار گــلــبــن امــیــدم او را

گل صد برگ زهرا بی ‏کفن بود            خودم در بـوریـا پـیـچـیـدم او را

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

فـلـک، کـوس وداع آخـریـن زد            ملک بر صبر زیـنب آفـرین زد

ز میدان، اسب بیصاحب که آمد            به تصویر گمان، رنگ یقین زد

سکینه گفت در گوشش چه رمزی            که آتش در دل آن بی قـرین زد؟

خـبـر دارم که آن اسـب وفــادار            کـنار خـیمه ‏ها سر بر زمیـن زد

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

مکن منعـم، مـدام ار گریه کردم            غم خود را نهان در گریه کردم

گلاب اشک من گلگون اگر بود            به آن گـل های پرپر گـریه کردم

بـه بـاغ کـربـلا بـا هـم سـرایـان            به داغ شـش بـرادر گـریه کردم

شب تنهائـیـم در خـلـوت خویش            بر آن تنهای بی‏ سـر گریه کـردم

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

سـعـادت، مـنـتـهـای راه مـا بود            شهـادت، قـصـۀ دلـخـواه مـا بود

اگـر کـاخ سـتـم زیـر و زبـر شد            اثــر در نــالــه و در آه مــا بـود

پی روشنگـری از کـوفه تا شـام            ســر فـرزنـد زهـرا، مـاه ما بود

گهی دیر نصاری، مجلس انس!            گهی ویرانه، خـلـوتـگـاه ما بود!

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

اگر خونـیـن، دل غـم باورم بود            محـبـت هـای زیـنـب یـاورم بود

مـیــان خـیــمــۀ آتـش گــرفــتــه            به رأفـت، سایـۀ او بر سـرم بود

اگر چون شمع از تب سوختم من            هـمین پـروانه، دور بـستـرم بود

شـهـیــد زنــدۀ تــاریــخ، زیـنـب            نه تنها همسفـر، هـمسنگـرم بود

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

اگر با صد مصیبت روبـرو بود            پـرسـتــار من غـمـدیـده، او بـود

نــگــاه روشـن او، بــاغ امــیـــد            حـضـور او بـهــشـت آرزو بود

بـهـارش را خـزان کـردنـد، امـا            مپـنـداری اسیـر رنگ و بو بود

گهی چون گل، ز گریه غرق شبنم            گهی چون غنچه، عقده در گلو بود

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

نه تنها زینب از دین یاوری کرد            به همت کاروان را رهبری کرد

بـه دوران اسـارت، بـا یـتـیـمـان            نـوازش ها به مهـر مـادری کرد

چنان کـوشـیـد در ابـلاغ پـیـغـام            که در هر راه، پیغام ‏آوری کرد

گل ‏افشان کرد محمل را، که باید            به روی ماه نو، نـو آوری کرد!

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

نه سروستان بجا و نه چمن بود            مصیبت پیش چشمش موج‏ زن بود

اگـر چـه از دیـار کـوفـه تا شـام            به هرجا سر زدم رنج و محن بود

پریشان ‏خاطرم از شام، از شام!            که آنجا خون روان از چشم من بود

دم دروازۀ ســــاعـــات، دیــــدم            به شادی کار مردم کف‏ زدن بود!

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

محبان را غم محبوب، سختـست            فـراق مهـربان خوب، سخـتـست

زهستی دل بریدن، نیست مشکل            ولی دل‏ کندن از محبوب، سختست

اگـر در سخـتی دوران شـنـیـدی            صبـوری کردن ایوب سخـتـست

خـدا دانـد که پیـش چـشـم زیـنب            لب لعل حسین و چوب، سختست

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

ز صحرا، سـاربـانـهـا را بیارید            درای کـاروانــهــا را بــیــاریــد

من از یغماگران خواهش نکردم            که خـلـخـال جـوانهـا را بـیـارید

به تـاراج آنچه را بُـردید، بردید            امـیـد خـسـتـه ‏جـانـهـا را بـیارید

به غارت رفته از ما جامه‏ هائی            که زهـرا رشـته، آنها را بیـارید

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

به خاک غم، جبین سودیم و رفتیم            طـریق عـشق پـیـمـودیم و رفتیم

ز تـیـغ خــارهـا در ســایـۀ گــل            نـسیـم ‏آسا، نـیـاسـودیم و رفـتـیم

به بـاغ سبـز هـسـتی، تا قـیـامت            بـه داغ لالـه افـزودیـم و رفـتـیم

به روی مرگ خندیدیم و گفتـیم:           اگـر بـار گـران بـودیم و رفـتـیـم

چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟

کمی کوفه مروّت داشت ای کاش!

نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما به دلیل مستند نبودن و یا تحریفی بودن مطالب و مغایرت با روایات معتبر؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظور اجتناب از گناه تدلیس یا تحریف سخان ائمّه؛ بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید؛  موضوع طلب مرگ کردن و انتصاب این سخن به امام سجاد علیه السلام که فرمودند: ای کاش مادر مرا هر گز نمی زائید در هیچ کتاب معتبری نیامده است و مغایر روایات و احادیث معتبر از امیرالمؤمنین علیه السلام و خود امام  زین العابدین علیه السلام است، این تحریف برای اولین بار در قرن دهم در کتاب منتخب طریحی بدون هیچ استنادی آورده شده است



چه گویم از حدیث هجر و غم هاش؟            مرا مـادر نـمی‏ـزاد از ازل کاش